Driekwart ondernemers ziet ondernemingsklimaat verder verslechteren

Volgens ondernemers is het ondernemingsklimaat in Nederland het afgelopen jaar op veel fronten verder verslechterd. Bijna de helft (44 procent) van de ondernemers vindt Nederland geen aantrekkelijk land om in te ondernemen en bijna 20 procent overweegt een vertrek uit ons land. Een jaar geleden lagen deze percentages op respectievelijk 28 en 13 procent. Ook zijn meer ondernemers van mening dat het totale ondernemingsklimaat de afgelopen vijf jaar is achteruitgegaan: dat gold voor 62 procent in 2023 en voor ruim driekwart (76 procent) nu. Dat en meer blijkt uit de Nationale Peiling Ondernemingsklimaat 2024 van VNO-NCW en MKB-Nederland.

Gebrek aan stabiel overheidsbeleid

Uit de nieuwe peiling blijkt dat het gebrek aan stabiliteit van onze overheid één van de grootste zorgpunten blijft onder ondernemers. Inmiddels is 82 procent ontevreden over de betrouwbaarheid en stabiliteit van politiek en bestuur – waar dit vorig jaar nog 66 procent van de ondervraagden betrof. Ook is bijna 60 procent er niet gerust op dat de verkiezingsuitslag leidt tot een werkbaar en stabiel kabinet. Verder maken bedrijven zich de meeste zorgen over de toenemende regeldruk (56 procent), het tekort aan personeel (52 procent) en belastingen (43 procent).

Kwart van ondernemers investeert niet komend jaar

Een kwart van de ondernemers (26 procent) geeft aan de komende 12 maanden niet (meer) te zullen investeren. Dit sluit aan bij diverse andere onderzoeken over de terugvallende investeringen in Nederland en VNO-NCW en MKB-Nederland hebben hier eerder al hun zorgen over geuit. Investeringen van bedrijven zijn immers de motor onder ons verdienvermogen. Inmiddels overweegt een toenemend aantal bedrijven een vertrek uit Nederland: 18 procent (t.o.v. 13 procent in 2023).

Zorgen over (internationale) spanningen

Ondernemers zijn bezorgd over toenemende spanningen: in de Nederlandse samenleving, maar ook wat betreft internationale conflicten. Ruim 70 procent ziet de toenemende polarisatie in onze samenleving als een bedreiging voor het ondernemingsklimaat (t.o.v. 67 procent in 2023). Meer dan 60 procent maakt zich zorgen over de internationale spanningen (Gaza, Oekraïne) en de gevolgen voor de eigen onderneming.

De peiling is gehouden onder een representatieve groep van meer dan 1.600 ondernemers. Alle resultaten zijn in rapportage hieronder te vinden.